Sau một cuộc ly hôn – Những tổn thương trẻ con phải gánh chịu
Khi đã đi qua những ồn ào, người lớn nào rồi cũng sẽ nhận ra: Mình đã nhân danh tình yêu để làm quá nhiều thứ… nhưng lại quên mất điều đơn giản nhất của yêu thương – đó là giữ cho con một nơi thật bình yên để lớn lên.
Ngày bé, mỗi lần bố mẹ cãi nhau, tôi thường tìm đến một góc riêng yên tĩnh trên gác xép. Những cuộc cãi vã giữa hai người lớn trong gia đình không khoan nhượng, dù gào thét đến khi mệt mỏi. Sau đó, mẹ tôi sẽ tiếp tục gào thét từ trên gác xuống, còn bố tôi đáp trả gay gắt từ dưới nhà.
Khoảng thời gian sau những trận cãi vã là lúc tôi cảm thấy mệt mỏi nhất, khi bố mẹ kéo tôi về phe mình, nói những lời xúc phạm nhau và bắt tôi phải chọn bên. Đứa trẻ không thể phản kháng, không dám đứng về phía nào, nhưng lại bị tổn thương sâu sắc khi bị buộc phải chọn lựa giữa bố và mẹ.
Gần đây, câu chuyện lùm xùm sau hôn nhân của Diệp Lâm Anh và Đức Phạm lại được bàn tán khắp mạng xã hội. Dù đúng sai thế nào chỉ người trong cuộc mới biết, khi cả hai đều nói làm mọi thứ vì con, thì chính họ lại đang khiến những đứa trẻ chịu nhiều tổn thương nhất. Người lớn tập trung vào đúng sai, còn trẻ con chỉ lặng lẽ tự hỏi liệu bố mẹ còn là chốn an toàn cho mình không.
Thắng thua – Cuộc chơi của người lớn
Thắng thua là cuộc chơi của người lớn. Khi một mối quan hệ tan vỡ, đa số không đủ bình tĩnh nhận sai, mà thường tự vệ và bảo vệ hình ảnh bản thân. Mạng xã hội giờ đây như một “tòa án cảm xúc” mở cửa rộng rãi, ai cũng có thể lên tiếng, kể lại câu chuyện với bằng chứng rõ ràng. Điều này dễ khiến người ta lôi nỗi đau riêng ra nơi công cộng để tìm sự đồng cảm và ủng hộ.
Câu chuyện của Diệp Lâm Anh – Đức Phạm phản ánh điều ấy: cả hai đều muốn chứng minh bản thân là người có trách nhiệm hoặc nạn nhân. Tuy nhiên, mỗi lần một bên lên tiếng, bên kia buộc phản hồi, tạo nên vòng xoáy căng thẳng. Trong khi đó, điều quan trọng nhất – sự bình yên của những đứa trẻ – lại bị đẩy xuống cuối ưu tiên.
Ở độ tuổi 6-12, trẻ đủ nhận thức về xung đột, nhưng chưa thể tự bảo vệ trước các va chạm cảm xúc người lớn tạo ra. Trẻ không chỉ nghe tiếng la hét mà còn chứng kiến ánh mắt căng thẳng và bầu không khí thù địch khi bố mẹ ở cùng một không gian. Trong những vụ xô xát ngay giữa đường, trước mặt con trẻ, điều buồn nhất là trẻ bị kéo vào tâm bão đúng nghĩa.
Hãy tưởng tượng góc nhìn của trẻ: chúng thấy bố mẹ tranh cãi, bị người lớn hô hoán, thậm chí bị kéo đi lôi lại như phần của cuộc chiến. Trẻ cảm nhận nỗi sợ sệt: sợ bố mẹ làm tổn thương nhau, sợ chính mình là nguyên nhân khiến bố mẹ nổi nóng, sợ ánh mắt người ngoài dồn vào gia đình mình.
Bi kịch còn tăng thêm khi những khoảnh khắc này bị đăng tải trên mạng, tạo thành vòng lặp cho trẻ phải xem lại nỗi sợ qua màn hình. Những người xung quanh, bạn bè, thầy cô, hàng xóm cũng biết chuyện, làm trẻ thêm ngượng ngùng và cô đơn.
Ở lứa tuổi này, trẻ bắt đầu biết xấu hổ, biết so sánh gia đình mình với các bạn và tự hỏi tại sao bố mẹ người ta lại bình thường còn bố mẹ mình thì không. Tình yêu dành cho bố mẹ bị trộn lẫn với lo sợ và tủi thân. Trẻ không muốn chọn phe vì đứng về bên nào cũng là phản bội bên kia.
Thế là trẻ chọn cách im lặng – im lặng lớn hơn tuổi, nặng nề hơn lời cãi vã. Trẻ không chọn phe mà chọn cách im lặng để hy vọng không làm ai đau hơn nữa. Đó là lựa chọn đau đớn nhất của trẻ.
Thua trong chính đôi mắt trẻ thơ
Có một nghịch lý cay đắng: Càng thắng trên mạng, người lớn càng thua trong mắt con. Mạng xã hội với lượt like, share, comment có thể cho cảm giác mình đúng, mình được minh oan, nhưng không thể xóa đi nỗi sợ trong lòng trẻ, không thể xóa đi cảm giác giật mình, lo lắng, xấu hổ vì gia đình mình trở thành đề tài bàn tán.
Khi hình ảnh, clip, lời qua tiếng lại của bố mẹ lan truyền trên mạng, trẻ bị nhắc nhở một cách đau đớn rằng gia đình không còn là nơi an toàn nữa mà trở thành nơi người khác soi mói và phán xét. Người lớn nghĩ rằng đang bảo vệ con, nhưng với trẻ, đó là cảnh người mình yêu thương làm tổn thương nhau và tổn thương luôn cả chốn mà trẻ bám víu.
Trẻ lớn lên trong gia đình không hạnh phúc dù có đủ đầy cũng mang trong lòng những vết thương tinh thần sâu sắc. Những trận cãi vã sau cánh cửa, những status nóng giận trên mạng, những câu nói tiêu cực mà trẻ tiếp nhận không thể lọc bỏ đều là tổn thương âm ỉ.
Mâu thuẫn lặp đi lặp lại và phóng đại trên mạng dễ khiến trẻ phát triển cảm xúc tiêu cực, sợ hãi và né tránh giao tiếp. Một số trẻ chọn cách trưởng thành sớm, làm “người hòa giải” cho gia đình, nhận lỗi thay người lớn, cố làm mọi chuyện yên ổn để giảm căng thẳng. Sự trưởng thành này đánh cắp tuổi thơ của trẻ, bởi khi phải lo lắng cho cảm xúc người lớn, trẻ không còn chỗ cho chính mình.
Nhiều người lớn nghĩ rằng tổn thương sẽ qua nhanh nhưng với trẻ, nó là nỗi âm ỉ kéo dài khiến trẻ mất rất lâu để học cách tin rằng các mâu thuẫn có thể được giải quyết bằng tử tế, không phải bằng la hét và tranh cãi. Cuối cùng, không có ai thật sự thắng khi con cái phải trưởng thành quá nhanh.
Sau một cuộc chia tay
Người lớn rồi sẽ nhận ra: mình đã nhân danh tình yêu làm quá nhiều thứ, nhưng lại quên đi điều đơn giản nhất của yêu thương là giữ cho con một chốn bình yên để lớn lên. Bình yên của trẻ không phải là quần áo đẹp, trường học sang, hay lời biện hộ trên mạng xã hội mà là những đêm ngủ ngon, không nghe tiếng bố mẹ cãi vã, không thấy gia đình mình trở thành đề tài bàn tán giải trí.
Đôi khi chỉ cần một chút dừng lại, một chút yên lặng cũng đủ để thể hiện sự quan tâm sâu sắc nhất dành cho con trong những ngày gia đình đổ vỡ.
Điều thứ hai mà người lớn thường quên là xung đột không nên biến thành show diễn công cộng. Trẻ không phải là nhân chứng, không phải bằng chứng hay khán giả cho những xung đột của bố mẹ. Hãy giải quyết mọi chuyện trong không gian riêng tư, không đăng clip, không lôi con vào giữa hai phía như một lá bài cảm xúc. Làm như vậy không chỉ mất tự trọng mà còn lấy đi của con phần bình yên quý giá.
Trẻ không cần bố mẹ hoàn hảo mà cần những người biết cư xử tử tế, xin lỗi khi làm tổn thương nhau và hạ thấp cái tôi để giữ sự an toàn tinh thần cho con. Trẻ cần bố mẹ làm tấm gương để soi vào và trưởng thành, cũng như là tấm khiên bảo vệ khỏi tổn thương trong cuộc sống.
Một đứa trẻ lớn lên trong bình yên sẽ hiểu rằng tình yêu không phải sự hoàn hảo mà là sự dịu dàng, nhường nhịn và bao dung vào thời điểm khó khăn. Dù bố mẹ không còn chung đường, sự tử tế của họ sẽ giữ cho con không trở thành chiếc cầu lửa giữa hai phía và đó mới chính là món quà suốt đời cho trẻ.
Theo Đời sống pháp luật
